1. Công cụ Google NotebookLM
NotebookLM.google, tên đầy đủ là Notebook Language Model, là một công cụ ghi chú thông minh được phát triển bởi Google, tích hợp sức mạnh của mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Công cụ này không chỉ đơn thuần là một ứng dụng ghi chú thông thường, mà còn là một trợ lý nghiên cứu cá nhân thực thụ, có khả năng phân tích, tổng hợp, tóm tắt và gợi ý thông tin từ các tài liệu mà người dùng cung cấp.
NotebookLM hoạt động như một "bộ não" thứ hai, giúp người dùng "tiêu hóa" và "làm chủ" lượng lớn thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả. Thay vì phải đọc đi đọc lại hàng tá trang tài liệu, NotebookLM sẽ giúp người dùng "bắt" lấy những ý chính, "xâu chuỗi" các khái niệm quan trọng và "vẽ" nên bức tranh toàn cảnh về chủ đề đang nghiên cứu.
Trang web http://notebooklm.google
Để sử dụng Google NotebookLM, người dùng cần truy cập https://NotebookLM.google/ bằng tài khoản google (gmail), tạo một sổ ghi chép cho một dự án cụ thể và tải tài liệu lên (có thể tải lên các file văn bản thông thường như .docx, .pdf, .txt, có thể tích hợp trực tiếp với Google Docs, Google Slides và thậm chí cả transcript từ video YouTube). Khi đó, người dùng có thể đọc, ghi chú, đặt câu hỏi, sắp xếp ý tưởng của mình hoặc yêu cầu NotebookLM tự tạo nên một ghi chú tổng quan về tất cả các nguồn tài liệu của mình, như một bản hướng dẫn ôn tập hoặc mục lục.
Nhờ khả năng phân tích đa phương thức của trí tuệ nhân tạo Gemini 1.5 Pro, người dùng có thể dễ dàng đặt câu hỏi về hình ảnh, biểu đồ và sơ đồ trong Google Slides hoặc Google Docs của mình; thậm chí, NotebookLM sẽ trích dẫn cả hình ảnh làm bằng chứng hỗ trợ khi cần.
Với từng câu trả lời được đưa ra, NotebookLM sẽ trích dẫn nội dung được sử dụng và dẫn người dùng đến các đoạn văn tương ứng trong tài liệu của mình. Nhờ vậy, người sử dụng có thể dễ dàng xác thực câu trả lời mà trí tuệ nhân tạo (AI) đưa ra, hoặc nghiên cứu sâu hơn từ văn bản gốc.
Tính năng Notebook Guide giúp người dùng hiểu và đào sâu hơn tài liệu của mình bằng việc chuyển đổi thông tin thành các định dạng như: Câu hỏi thường gặp (FAQ), tài liệu tóm tắt hoặc hướng dẫn ôn tập.
2. Hướng dẫn sử dụng Google NotebookLM
2.1. Truy cập và đăng ký sử dụng, tùy chỉnh cài đặt ngôn ngữ
Để sử dụng Google NotebookLM, người dùng cần truy cập link trang web https://NotebookLM.google/
Nếu ngôn ngữ hiển thị là Tiếng Anh thì cần chỉnh sửa về ngôn ngữ Tiếng Việt để thuận tiện học tập. Vào khung ba chấm trong trình duyệt, chọn Setting để tùy chỉnh ngôn ngữ
Trong mục Languages, chọn Vietnamese (Tiếng Việt) lên trên cùng
Lúc này, load lại trang web sẽ là ngôn ngữ Tiếng Việt, chọn Dùng thử NotebookLM
Đăng nhập vào tài khoản Gmail của mình để có thể sử dụng
Lúc này trang web gửi lời Chào mừng, click vào tích vuông rồi ấn nút OK.
2.2. Tạo Dự án, thêm nguồn học liệu
GV hướng dẫn HS, mỗi một chủ đề học tập (có thể là một Chương, có thể là một một bài trong chương) nên tạo thành một Dự án cụ thể để có thể học tập chuyên sâu từng nội dung.
Click nút Tạo để bắt đầu tạo theo chủ đề.
Đầu tiên là bước Thêm nguồn,
GV và HS có thể thêm tối đa 50 nguồn tài liệu thông tin. Các nguồn tài liệu có thể là:
1. Tự tải tài liệu chuẩn bị sẵn lên: có thể tải lên các file văn bản thông thường như .docx, .pdf, .txt hoặc file Markdown hay file Âm thanh (ví dụ: mp3, wav, wma).
2. Lấy nguồn trực tiếp từ Google Drive sẵn có của cá nhân (nếu trước đó đã up lên văn bản trên google driver), tích hợp trực tiếp với Google Tài liệu (Google Docs), Google Trang trình bày (Google Slides)
3. Lấy nguồn từ các trang web Liên kết: Trang web hoặc link Youtube (notebookLM sẽ tự động trích xuất transcript từ video YouTube).
4. Tự gõ nội dung hoặc sao chép văn bản vào
GV và HS đặt tên Chủ đề của sổ ghi chú và có thể thêm nguồn tài liệu bất cứ khi nào, có thể tải nhiều tài liệu cùng lúc để NotebookLM phân tích và tổng hợp thông tin
Khi đó, người dùng có thể đọc, ghi chú, đặt câu hỏi, sắp xếp ý tưởng của mình hoặc yêu cầu NotebookLM tự tạo nên một ghi chú tổng quan về tất cả các nguồn tài liệu của mình, như một bản hướng dẫn ôn tập hoặc mục lục.
3. Các bước thực hiện việc sử dụng NotebookLM để hỗ trợ học tập
3.1. Xây dựng ngân hàng học liệu (kiến thức nền) và up lên NotebookLM
GV xây dựng ngân hàng học liệu theo từng chủ đề học tập của 2 môn học này cung cấp cho HS và hướng dẫn HS cách sử dụng NotebookLM nhằm cá nhân hóa học tập. Ngoài các học liệu do GV cung cấp, HS sẽ được GV hướng dẫn tìm kiếm các nguồn học liệu có trên mạng để đưa vào NotebookLM của riêng mình theo đúng chủ đề học tập.
Tài liệu GV tạo ra càng chính xác, càng chi tiết tỉ mỉ thì việc tự học và cá nhân hóa học tập của HS sẽ càng hiệu quả. Cũng cần thêm nhiều nguồn kiến thức tin cậy khác (link trang web học tập, youtube bài giảng,..) để NotebookLM thông minh hơn.
GV tạo sổ tay các chủ đề học tập trong chương trình và chia sẻ với HS để HS xem và học tập. Cũng có thể cấp quyền chỉnh sửa cho HS nhưng nhiều HS một lớp cùng vào chỉnh sửa hoặc học tập trong không gian đó (dùng chung) sẽ giảm mất tính cá nhân hóa học tập. GV chia sẻ tài liệu, hướng dẫn HS up lên và hướng dẫn HS sử dụng riêng trên không gian của mình sẽ tăng cường tính cá nhân hóa cho từng HS.
GV có thể sử dụng NotebookLM để nghiên cứu sâu về nội dung giảng dạy, lập kế hoạch bài học (tạo dàn ý, câu hỏi và hướng dẫn học tập), tóm tắt (sắp xếp nội dung thành các ghi chú có cấu trúc), tùy chỉnh tài nguyên cho các cấp độ lớp học khác nhau,…
Ví dụ một số sổ tay HS tạo ra sau khi GV cung cấp tài liệu
Trên NotebookLM của GV (vai trò Reader) cũng vào đọc được sổ tay của HS ở mục “Chia sẻ với tôi” (Shared with me).
3.2. Sử dụng NotebookLM để học tổng quan kiến thức
Tính năng Tổng quan Tài liệu của NotebookLM là điểm khởi đầu lý tưởng để khám phá bất kỳ tài liệu nào người học tải lên. Như một bản tóm tắt điều hành thông minh, nó nhanh chóng cung cấp cho người học cái nhìn tổng quan về nội dung cốt lõi, giúp người học không cần phải "lặn ngụp" trong từng trang văn bản để tìm kiếm thông tin chính.
Ví dụ giao diện của một chủ đề học tập, ① chỉ tới các nguồn tài liệu. Click vào nút Tài liệu tóm tắt ② thì NotebookLM sẽ tạo một bản tóm tắt Tổng quan kiến thức và lưu lại ở phần Ghi chú để HS có thể xem lại bất cứ lúc nào.
NotebookLM tự động xác định các chủ đề quan trọng nhất được đề cập trong các tài liệu và làm nổi bật những đoạn trích dẫn then chốt, đóng vai trò như "điểm nhấn" của nội dung, với những từ khóa là các chủ đề chính, HS có thể lưu lại hoặc nhấp vào bất kỳ chủ đề nào để bắt đầu cuộc trò chuyện có nội dung “Thảo luận (chủ đề chính HS vừa nhấp vào)” để tóm tắt chủ đề chính đó dựa trên nguồn tài liệu. Nhờ đó, người học có thể tiết kiệm được vô số thời gian trong việc sàng lọc và định hướng ban đầu, nhanh chóng quyết định phần nào của tài liệu cần được ưu tiên học tập, nghiên cứu sâu hơn.
NotebookLM tạo cuộc Thảo luận (Discuss) về chủ đề “Tính chất vật lí” khi HS nhấp vào chủ đề đó. Như vậy, ngoài việc HS tự đọc kiến thức trong tài liệu, HS thấy cần quan tâm nội dung nào thì sẽ chủ động nhấp vào nội dung đó để nghiên cứu rõ hơn và hiểu sâu hơn. Điều này thể hiện rõ rệt tính năng Cá nhân hóa học tập theo từng cá thể HS.
3.3. Sử dụng NotebookLM xây dựng Kế hoạch ôn tập chủ đề, tạo Tóm tắt/Dàn ý kiến thức cần ôn tập, hướng dẫn học tập theo chủ đề, tạo bản đồ tư duy
Trong một nhiệm vụ học tập mà GV giao, HS cần tóm tắt kiến thức bài học hoặc lập một dàn ý báo cáo nội dung cho bài thuyết trình hoặc tạo cho riêng mình để tự học thì có thể sử dụng tính năng của NotebookLM.
Dựa trên các tài liệu mà HS cung cấp, NotebookLM sẽ tự động phân tích và đề xuất một dàn ý sơ bộ, giúp HS có một khung sườn logic và mạch lạc cho bài viết của mình. Dàn ý này thường được trình bày theo cấu trúc phân cấp, từ chương lớn đến các mục và tiểu mục nhỏ hơn, phản ánh các chủ đề và ý chính được đề cập trong tài liệu. HS hoàn toàn có thể tùy chỉnh và chỉnh sửa dàn ý này để nó phù hợp hoàn toàn với mục tiêu và phong cách viết của mình, biến quá trình xây dựng cấu trúc bài viết trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn đáng kể.
Tạo bản đồ tư duy: click vào nút Tạo bản đồ tư duy
2.4. Sử dụng NotebookLM tìm hiểu chuyên sâu cụ thể về nội dung học tập còn yếu (chatbot), tạo câu hỏi kiểm tra kiến thức theo các dạng mới
Người học sử dụng NotebookLM như một chatbot AI, lúc này HS có thể trò chuyện trực tiếp với tài liệu của mình. HS có thể đặt câu hỏi một cách tự nhiên, như thể đang hỏi một GV chuyên gia về chủ đề học tập đó, và NotebookLM sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để tìm kiếm câu trả lời chính xác nhất. Điều đặc biệt là mọi câu trả lời đều được neo lại bằng trích dẫn trực tiếp từ nguồn tài liệu gốc, giúp HS dễ dàng kiểm chứng thông tin và hiểu rõ ngữ cảnh.
Tính năng này không chỉ giúp HS tìm kiếm thông tin cụ thể một cách nhanh chóng mà còn làm sáng tỏ những điểm còn mơ hồ, biến quá trình tự học, tự nghiên cứu tài liệu trở nên tương tác và hiệu quả hơn bao giờ hết.
Khi sử dụng tính năng này, HS có thể lưu lại dưới dạng ghi chú những thông tin mà HS muốn giữ lại để có thể xem lại kiến thức mình thấy quan trọng khi cần đến.
NotebookLM có thể tạo ra các câu hỏi và bài kiểm tra cá nhân hóa, giúp HS kiểm tra kiến thức của mình một cách hiệu quả.
2.5. Sử dụng NotebookLM để làm Sổ tay học tập
NotebookLM không chỉ là nơi để đọc tài liệu, mà còn là không gian để HS kiến tạo tri thức của riêng mình thông qua tính năng Ghi chú thông minh. HS có thể dễ dàng đánh dấu (highlight) những đoạn văn bản quan trọng và thêm vào đó những dòng ghi chú cá nhân, suy nghĩ, hay liên tưởng của bản thân mình.
Điều tuyệt vời là người học có thể tổ chức các ghi chú này theo chủ đề, tạo liên kết giữa chúng hoặc liên kết chúng với các phần khác nhau của tài liệu. Tính năng này không chỉ đơn thuần là ghi chú, mà còn là quá trình biến thông tin thụ động từ tài liệu thành kiến thức chủ động và có cấu trúc của chính người học.
HS có thể chia sẻ sổ tay với bạn học khác và cấp quyền xem, chỉnh sửa để cùng hướng dẫn nhau học tập.
2.6. Sử dụng NotebookLM tạo đoạn hội thoại rèn Tiếng Anh
Có thể tạo bản tóm tắt bằng âm thanh giữa hai người về nguồn tài liệu với giọng đàm thoại vô cùng thực tế đối với bộ môn Tiếng Anh. HS có thể tham gia trực tiếp vào đoạn hội thoại để trao đổi hỏi đáp về kiến thức trong tài liệu hoặc bài hội thoại sử dụng kiến thức tương ứng. HS có thể tải xuống cuộc trò chuyện, thay đổi tốc độ phát hoặc xóa nó. HS có thể nghe lại trong khi đang làm bất cứ việc khác.
Các môn học khác sẽ tạo ra những đoạn hội thoại trao đổi podcast về nội dung trong chủ đề, HS có thể tham gia vào cuộc hội thoại đó để hỏi đáp chi tiết về điều mình còn chưa rõ một cách chân thực như đang trò chuyện trực tiếp với chuyên gia.
https://notebooklm.google.com/notebook/089e4fa8-7208-4766-8754-73a97b5d78d2/audio